Winnaars 2016
NVBM awards voor Wim van den Berg en Bert Holtslag
De NVBM streeft ernaar om met enige regelmaat werk dat heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de meteorologie in het Nederlandse taalgebied een bredere bekendheid te geven. Om dit te bereiken zijn de NVBM-onderscheidingen ingesteld. Deze onderscheidingen – één voor een operationeel meteoroloog en één voor een onderzoeker – worden dit jaar uitgereikt ter gelegenheid van het vijfde lustrum van de NVBM. Op het lustrum symposium zijn de awards uitegereikt aan Wim van den Berg als operationeel meteoroloog en Bert Holtslag als onderzoeker.
Wim van den Berg
Wim heeft een grote reputatie als iemand met een brede kennis, in de commerciële wereld en in de academische wereld. Wim is iemand die een gedegen synoptische kennis paart aan kennis van weermodellen, en er zijn maar weinigen die dat hebben. Hij is vele jaren actief geweest in de weerkamer van Meteo Consult, en heeft daar zijn synoptische ervaring verder uitgebouwd. Tegelijkertijd
deed hij projecten op velerlei terreinen. Om er enkele te noemen: het opzetten van verwachtingen voor windenergie en waarschuwingen voor dwarswind voor hoge snelheidstreinen. Hij heeft meegewerkt aan het opzetten van het operationele statistische verwachtingssysteem (MOS) van destijds Meteo Consult. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld bij het opzetten van een systeem van weercodes voor verwachtingen. Hierdoor kunnen meteorologen, maar ook gebruikers, de verwachting snel en simpel interpreteren. Het systeem had als groot bijkomend voordeel dat het formuleren van automatische teksten eenvoudig werd.
Wim is in 1987 gepromoveerd op het onderwerp kustconvergentie. Nu we met de modellen in het bereik van de mesoschaal zijn beland blijkt zijn kennis van de mesoschaal meteorologie van grote waarde.
Wim geeft sinds vele jaren wekelijks een synoptisch college aan de Universiteit Wageningen, waarbij hij tevens de studenten de verwachting voor het weekend meegeeft. Het zijn colleges die met enthousiasme gevolgd worden door de studenten. Ook de stafleden van de leerstoelgroep Meteorologie en Luchtkwaliteit kunnen hierdoor nog veel opsteken van de actuele weersystemen. Hij volgt elke dag de actuele weersituatie en adviseert de weerkamerploeg als het echt spannend wordt. Wim is er stellig van overtuigt dat er een rol is voor de meteoroloog bij het maken van verwachtingen, en dat die rol zal blijven. Wel ziet hij door de komst van nieuwe verbeterde automatische verwachtingen een verdere verschuiving van handmatig bijsturen van de verwachting naar een takenpakket waarbij de meteoroloog de gevolgen van het verwachte weer voor de activiteit van de klant communiceert. Wim was een van de eersten die daar een artikel over heeft geschreven in Meteorologica, een artikel dat aan actualiteit niets heeft ingeboet.
Wim is medeoprichter van Meteo Consult, het huidige MeteoGroup, een bedrijf dat is uitgegroeid tot een onderneming op wereldschaal met meer dan 400 medewerkers. Hij heeft zich vanaf het begin actief ingezet voor de NVBM, en is al vele jaren redactielid van Meteorologica.
Bert Holtslag
Sinds de aanvang van zijn wetenschappelijke carrière bij het KNMI in 1977 heeft Bert Holtslag een belangrijke bijdrage geleverd aan het begrijpen en modelleren van de atmosferische grenslaag en de energiebalans van het aardoppervlak. Dit werk heeft onder andere geleid tot robuuste rekenmethodes voor het berekenen van de verspreiding van luchtverontreiniging, die nog steeds worden gebruik in binnen- en buitenland.
Vervolgens verlegde hij zijn onderzoek naar de convectieve grenslaag boven land door middel van onderzoek met Large-Eddy Simulatie modellen. Hij onderzocht de bijdrage aan het totale warmte- en vochttransport door grote wervels. De parameterisatie, ontwikkeld voor dit transport, wordt nog steeds gebruikt in de huidige weer- en klimaatmodellen zoals het ECMWF model en het klimaatmodel van het NCAR.
Na zes jaren deeltijdhoogleraar te zijn geweest aan de Universiteit Utrecht, werd Bert in 1999 gewoon hoogleraar bij Wageningen Universiteit. Hij geeft daar leiding aan de leerstoelgroep Meteorologie en Luchtkwaliteit en werkte met stafleden en promovendi aan een hele reeks verschillende onderwerpen, waaronder de nachtelijke stabiele grenslaag. Ook heeft Bert het leiderschap van de GEWEX Atmospheric Boundary Layer Study op zich genomen sinds 2001. Hierin worden internationale wetenschappers vanuit universiteiten, onderzoekscentra en nationale weercentra bijeen gebracht om weer- en klimaatmodellen te evalueren en te verbeteren. Hoogtepunten van dit programma zijn in 2013 gerapporteerd in het Bulletin of the American Meteorological Society. Dit gezamenlijke wetenschappelijke werk heeft geleid tot 41 promoties en 140 wetenschappelijke artikelen. Verder heeft Bert de Nederlandse meteorologie ook internationaal op de kaart gezet. Zo organiseerde hij (samen met Peter Duynkerke) in 1998 het KNAW symposium “Clear and Cloudy Boundary Layers”. Deze workshop heeft geleid tot het gelijknamige boek dat nog steeds als één van de standaardwerken wordt beschouwd. Bijzonder vermeldenswaardig is ook dat Bert in 2002 het 15e Symposium “ Boundary Layers and Turbulence” van de AMS in Wageningen heeft georganiseerd, en in 2014 ook een van de drijvende krachten was achter de 7e Internationale Wetenschappelijke Conferentie “Global Water and Energy Cycle” in Den Haag.
Bert blijft daarnaast steeds de link met de toepassingen buiten de wetenschap in het oog houden. Zo had hij lange tijd zitting in de KNMI raad en sinds kort in de raad van toezicht van het KNMI. Ook is Bert al jaren cursusleider en docent van de cursus “Verspreiding van Luchtverontreiniging” van de Vereniging van Milieuprofessionals.
Naast zijn wetenschappelijk activiteiten is Bert ook actief NVBM-lid, zoals blijkt uit zijn bijdrages aan het vroegere bestuur, diverse commissies in de vereniging, en zijn aanwezigheid bij NVBM activiteiten. Daarnaast telden wij 16 auteurschappen in het verenigingsblad Meteorologica.
Al met al zijn wij van mening dat Bert’s bijdrage aan de meteorologisch onderzoek in Nederland en ver daarbuiten, imposant is. Vorig jaar werd dit bevestigd door de verkiezing van Bert als “fellow” van de Amerikaanse Meteorologenvereniging AMS.
Helaas is Bert vandaag niet aanwezig omdat hij als gasthoogleraar vandaag verplichtingen heeft bij Innsbruck Universiteit, maar een volgende keer wil hij zeker een praatje geven over zijn werk!
Tot slot
Wim van den Berg en Bert Holtslag hebben beide een opvallende bijdrage geleverd aan de meteorologie. Wij feliciteren Wim en Bert van harte met hun NVBM-onderscheidingen en hopen dat hun werk mede door deze onderscheidingen meer bekendheid krijgt.
